Mijn workshop in Praag

Vandaag, vrijdag 16 april 2010 was de dag van mijn presentatie op het Congres Building Bridges van the European Association for Psychiatric Nurses: Horatio (zie ook http://www.horatio-web.eu/building-bridges.html ).

Ik ben om 6 uur opgestaan, een ontbijtje genomen enzo, en om 7.30 vertrokken van het hotel, en ik was rond 8.15 bij het gebouw van het congres. Het begon pas om 9 uur, maar ik wilde wat tijd hebben om mijn workshop voor te bereiden, want in de drukte van het congres kan het nogal chaotisch zijn, en ik vind het fijn om rustig op te starten. Ik ging het zaaltje alvast bekijken, maar de laptop stond nog uit, dus ik kon mijn presentatie er nog niet opzetten.

Eerst was er een plenaire sessie met 2 presentatie. De eerste presentatie was van Anne-Grethe Talseth (Norway) en ging over stemmen horen, en dat dat niet per se “ziek” hoeft te zijn, maar er zijn ook mensen die er gewoon mee leven. Het blijkt normaler te zijn dan vaak wordt gedacht.
Daarna was er een presentatie uit Denemarken, door ms. Tove Pank en Jette Cristiansen, over het belang van een professionele identiteit voor verpleegkundigen. In de praktijk blijkt nl. dat verpleegkundigen hun eigen vak maar moeilijk kunnen beschrijven, en dat zorgt ervoor dat het niet echt duidelijk is welke vaardigheden een psychiatrisch verpleegkundige precies moet bezitten, en daardoor wordt het vak vaak niet echt beschouwd als “wetenschappelijk”. Er is dus een basis nodig.

Daarna begonnen de workshops. Ik was gevraagd door Diana Polhuis om jurylid te zijn bij de “Battle of the nurses”, dus daar ging ik heen. Uit het publiek werden 2 teams van 3 mensen gevormd met verschillende nationaliteiten, en er werden 2 casussen in scene gezet. De teams moesten voor de zaal laten zien hoe ze de situatie zouden hanteren. Dat was erg interessant. Als jury moesten wij beoordelen welk team het beste was. Dat was erg moeilijk, omdat we op verschillende aspecten moesten letten (veiligheid, respectvolle benadering, therapeutisch contact enz.). Ik hechtte zelf de meeste waarde aan het aspect contact met de client, en het team dat op een zeker punt de client het gespreksonderwerp liet bepalen kreeg daarom de meeste punten van mij. Het was een leuke, gezellige en levendige workshop.
Het bleek dat er niet zoveel verschil zat in de verbale technieken in de verschillende landen (Australië, Kroatië, Rusland, Nederland, en UK). Terwijl bekend is dat er in de fysieke interventies (dwangmaatregelen) wel veel verschil zit. In sommige landen kiest men sneller voor vastbinden of medicatie, en in andere landen juist weer voor separatie. De voorkeur voor een bepaalde interventie schijnt vooral cultureel (ethisch) bepaald te zijn. Maar in de verbale bejegening lijkt eigenlijk niet zoveel cultureel verschil te zitten, en men praat op eenzelfde manier. Dat was een opvallende en interessante conclusie.

Na de lunchpauze ging ik naar de sessie A, met een drietal presentaties over de situatie in Oost-Europese landen (Slowakije, Rusland en Tsjechië). Ik wilde nl. wel eens weten hoe het er daar aan toeging, en dit was mijn kans om de informatie vertaald te krijgen (via een headset).
Dr. Tatiana Hrindova vertelde dat in Slowakije de nadruk tot ca einde van vorige eeuw nog lag op een volledig biomedische benadering, maar nu wordt er hard gewerkt aan hervorming van de GGZ, waarbij gezegd werd dat het nodig is dat verpleegkundigen een leven-lang-leren. Het feit dat het vak verpleging weinig status heeft, en weinig salaris kent, maakt dat verpleegkundigen wegtrekken uit Slowakije om elders meer gewaardeerd te worden (dat zie je ook in veel Afrikaanse landen). Slowakije loopt op het vlak van onderzoek nog een beetje achter bij de rest van de EU, maar ze zijn op zoek, en staan open voor nieuwe kennis en verdere ontwikkeling.
Ms. Nailya Sityakova vertelde dat er in Rusland ook een groot tekort is aan hulpverleners, omdat het vak vanwege lage salarissen en lage status onaantrekkelijk is voor jongeren. Via het verbeteren van de opleidingen (oa universitaire opleiding) wordt gepoogd het vak meer aanzien en erkenning te geven (ism Zweden). Ook in Rusland probeert men te verschuiven naar meer sociale psychiatrie, in plaats van het medische model.
Daarna vertelde Ms. Katerina Havrankova over een Tsjechisch project voor speedverslaving (ism UK). Verslaafden verliezen vaak hun sociale positie (werk, familiecontacten enz.) en opname zorgt vaak voor verdere achteruitgang (nog meer sociale verliezen). Bovendien is het veel effectiever om mensen in hun eigen situatie te begeleiden en weerbaar te maken tegen deze prikkels in hun leven. Men zet men in op contact en een vertrouwensrelatie en men probeert de gebruikers bewust te maken van de risico’s van verslaving om ze te motiveren om te willen stoppen. Dan volgen er 12 sessies, waarbij men een persoonlijk plan maakt om uit de vicieuze cirkel van druggebruik te blijven, met aandacht voor triggers, situaties en een nieuwe manier om daarmee om te gaan. Ik vond het een zeer goed verhaal, omdat er echt op het leven van de client wordt gefocust.
De vierde presentatie, over de situatie in Polen heb ik gemist omdat ik me nog even mentaal wilde voorbereiden op mijn eigen workshop.

Mijn workshop begon om 15.45 in sessie C. De eerste spreker (uit Taiwan) was niet aanwezig ivm de aswolk van de vulkaanuitbarsting in IJsland, waardoor er nauwelijks nog vliegverkeer naar Europa ging. Daarom was ik de eerste spreker van deze sessie.

Mijn workshop ging erg goed. Er waren ruim 30 mensen. Ik vertelde over mijn eigen ervaringen, de traumatische dwang en de strijd. De hulpverleners waren toen mijn vijanden. Ook vertelde ik over intensieve zorg, en de kansen die ik kreeg (ofwel de risico’s die de hulpverleners namen door mij mijn verantwoordelijkheden terug te geven). Toen zag ik de hulpverleners meer als een soort bondgenoten die me echt probeerden te helpen. Ik benadrukte dat dwang geen zorg is, maar dat zorg moet gaan over het menselijk leven, kansen, contact en ondersteuning.
Ik vertelde over het gebrek aan rechten en mijn activisme. Ook vertelde ik over het nieuwe mensenrechtenverdrag (CRPD), waarmee clienten nu eindelijk echt in hun recht gesterkt worden. En daarmee breekt er nu dus echt een nieuw tijdsperk aan voor de hulpverlening. Het is inderdaad tijd om bruggen te bouwen, en bruggen worden gebouwd vanaf beide kanten van het obstakel. Het is van cruciaal belang om naar clienten en ex-clienten te luisteren, en echt contact te maken, anders kan er geen brug geslagen worden. Als ingenieur vertelde ik dat er bij “Building bridges” altijd risico’s zijn, want dat is nu eenmaal eigen aan bouwterreinen.
De reacties uit de zaal waren erg positief. Ik had ze goed aan het denken gezet, en er kwam interactie op gang (dat was op de rest van het congres vaak ver te zoeken). Er was zelfs te weinig tijd om alle vragen en opmerkingen te laten komen. Ik kreeg echt welgemeende complimenten uit de zaal, en ook daarna nog. Men vond het “indrukwekkend, sterk, raak, moedig, een nieuw perspectief, de beste van vandaag” . Daar ben ik uiteraard helemaal trots op, en ik was ook erg opgelucht dat het allemaal zo goed was gegaan.
Het bleek dat er een flink aantal mensen speciaal voor mij was gekomen. Sommigen kwamen te laat, omdat ik eigenlijk 2e spreker zou zijn, en een aantal mensen ging weg na afloop mijn presentatie.

Na mij kwam Dr. Keith Edwards (UK) die vertelde over een onderzoek naar 1-op-1 verpleging. Vaak zeggen verpleegkundigen dat ze teveel ander werk hebben om dit te kunnen doen (bijv. administratie enz.), of dat er niet genoeg verpleegkundigen zijn om 1-op-1 tijd door te brengen met clienten. Maar het lijkt erop dat ze zich op die manier verschuilen voor de zware emotionele last die het werk van psychiatrische verpleegkundigen met zich meebrengt (omgaan met zware onderwerpen als zelfmoord, misbruik enz.). Praktische werkzaamheden kunnen de functie hebben om emoties te vermijden. En sowieso wordt de hulpverlening steeds meer verzakelijkt en gereduceerd tot “taken” die opgelegd worden door het management. Het lijkt erop dat hulpverleners afstand nemen en het makkelijker vinden om in een beheersmatige omgeving te werken, zonder al te veel betrokkenheid.
Uit de zaal kwam er een reactie: Een echte verpleegkundige stelt juist de patient boven papierwerk, en als iemand aandacht nodig heeft, krijgt dat voorrang boven de administratie.
Iemand anders merkte op dat collega’s er wel vaak op afgeven als iemand de “verplichte taken” (zoals administratie, bedden opmaken enz.) niet heeft afgewerkt. Ook dit was een interessante discussie, maar er was niet genoeg tijd om hem af te maken.

Van 17.30 tot 18.30 waren de posterpresentaties, en aangezien ik mijn foto’s van mijn pop daar ook nog had staan, ben ik daar nog heengegaan. Ik kreeg weer veel complimenten over mijn workshop en mijn haar. En ook vandaag wilden weer verschillende mensen van het congres met mij op de foto.
(en op straat vroegen er ook al verschillende mensen of ze een foto mochten maken, en een kunstenaar vroeg zelfs om een kort filmpje, en zelfs de pizzabakker kwam uit zijn keuken om met mij op de foto te gaan. En zelfs dat is al vaker gebeurd hier, dat winkelpersoneel foto’s wil maken van mijn haar.. echt bizar). Mijn haar valt hier echt helemaal in de smaak en in het voorbijgaan zeggen veel mensen: “Super”. Ik voel me hier dus echt niet alleen, want mensen komen gewoon naar me toe om dingen te zeggen of te vragen. Ik hoef alleen mijn haar te kammen en dan vermaak ik me prima.

Verder was natuurlijk iedereen in de ban van de aswolk van de vulkaanuitbarsting in IJsland, want bijna iedereen was met het vliegtuig gekomen. Ik heb er niet teveel over nagedacht, want ik wilde eerst mijn workshop doen, voordat ik over dit soort dingen na ging denken. Uiteindelijk heb ik besloten dat ik maar gewoon ga wachten tot de vliegtuigen weer gaan. Ik kan ook wel wat rust gebruiken, en de treinen en bussen zijn al volgeboekt. Ik zou het niet zo erg vinden om een extra dagje Praag te doen, want ik heb echt maar 1 middagje rondgelopen als toerist, en het is een hele mooie stad. En bovendien kan ik ook wel wat rust gebruiken, want het zijn weer eens lange dagen. Dus ik neem het zoals het komt.

Ik ben in ieder geval erg tevreden over vandaag. Mission accomplished!